جنگ‌جهانی اول

سال 2014 که آخرین روزهای خود را سپری می‌کند یکصدمین سالگرد شروع جنگ جهانی اول است؛ بزرگترین جنگ ویرانگری که تا زمان وقوع آن جهان به خود دیده بود.پس از آنکه اتریش و مجارستان در 28 ژوئیه 1914 به صربستان اعلان جنگ کردند منازعه ای آغاز شد که در مدت چهار سال جهان را در نبردی خونین فروبرد؛ نبردی که در 11 نوامبر 1918 به موجب متارکه نامه منعقده شده بین آلمان و متفقین، خاتمه یافت.در جریان این جنگ، عثمانی و بلغارستان به امپراتوری‌های مرکزی (آلمان، اتریش و مجارستان) کمک کردند و متفقین (بلژیک، انگلیس، فرانسه، مونته نگرو، روسیه و صربستان) نیز مورد حمایت ژاپن، ایتالیا، پرتغال، رومانی، ایالت متحد آمریکا، یونان و برزیل قرار گرفتند.  در طول چهارسال جنگ حدود 65 میلیون نفر بسیج شدند که از این تعداد در حدود 9 میلیون نفر کشته، حدود 22 میلیون نفر زخمی و از کار افتاده، 7 میلیون نفر برای همیشه معلول و حدود 5 میلیون نفر نیز مفقود شدند.در جنگ جهانی اول برای نخستین بار از سلاح‌های شیمیایی بهره گرفته شد، برای نخستین بار، مناطق غیر نظامی به طور وسیع بمباران هوایی شد و نیز برای نخستین بار در این سده کشتار غیرنظامیان در ابعادی گسترده رخ داد. این جنگ به خاطر شیوهٔ جنگی خاکریزی به ویژه در جبهه غرب نیز شناخته شده است.در آستانه پایان سال 2014 میلادی و صدمین سالگرد جنگ جهانی اول در چند گزارش تصویری به مرور عکس های باقی مانده از این نبرد جهانسوز می پردازیم. 

مراسم درگذشت ادوارد هفتم یا "آلبرت ادوارد" پادشاه بریتانیای کبیر، ایرلند و مستعمرات بریتانیا و امپراتور هندوستان در سال 1910. دوران حکومت ادوارد هفتم با آرامش و رونق اقتصادی همراه بود که این شرایط تا پیش از جنگ جهانی اول ادامه داشت. در این تصویر تنی چند از شاهان و شاهزادگانی که چهار سال بعد در جنگ جهانی اول در مقابل هم قرار می گیرند دیده می شود. از چپ به راست: پادشاه هاکون هفتم نروژ، تزار فردیناند از بلغارستان، پادشاه مانوئل دوم از پرتغال، قیصر ویلهلم دوم از امپراتوری آلمان، پادشاه جورج من از یونان و پادشاه آلبرت من از بلژیک. نشسته، از چپ به راست: پادشاه آلفونسو سیزدهم از اسپانیا، امپراتور جورج هفتم از انگلستان و پادشاه فردریک هشتم دانمارک.

 

تابوت مومیایی 2500ساله بازشد

دانشمندان تابوت یک مومیایی با قدمت 2500 سال را برای نخستین بار در دانشگاه شیکاگو باز کردند.این مومیایی که متعلق به یک پسر 14 ساله با قدمت 2500 سال است در کنار 30 مومیایی دیگر در سال 1920 از مصر به این موزه آورده شده و در آنجا نگهداری می شد. این مومیایی در تابوتی که با طلا نقاشی شده به امریکا آورده شده است. عکس های اسوشیتدپرس در این رابطه را می بینید.

 

گنجینه ایرانی در میراث یونسکو

میراث جهانی یونسکو مکان هایی مانند جنگل، کوه، رود، دریاچه، جزیره، بیابان، آرامگاه، بنای یادبود، ساختمان تاریخی، مجموعه یا شهر هستند که به لحاظ فرهنگی و طبیعی در جهان دارای ویژگی های خاصی باشند.

• تمام میراث فرهنگی و معنوی ایران در یونسکو

نماد میراث جهانی

 

بزرگترین فاجعه صنعتی تاریخ

30 سال از روزی که بزرگترین فاجعه صنعتی در کارخانه شهر "بهوپال" هند اتفاق افتاد گذشت.در این روز ابر مسموم ناشی از نشت گاز سمی صنعتی خطرناکی، بر فراز شهر بوپال به حرکت درآمد که وخیم‌ترین حادثه صنعتی جهان را رقم زد. این گاز سمی که از کارخانه حشره‌کش‌سازی شرکت آمریکایی "یونایتد کارباید" نشت کرد هزاران کشته برجا گذاشت.نشت گاز سمی ابتدا ساکنان خانه های نزدیک کارخانه را مسموم کرد و پس از آن ابر مسموم تمامی شهر را فرا گرفت. در اثر این حادثه دست کم 18هزار نفر تا کنون جان باخته و هزاران نفر دیگر دچار مشکلات جسمانی شده‌اند.در این حادثه که فاجعه بارترین حادثه ی صنعتی جهان به شمار می‌آید در همان روز نخست 3000 تن جان باختند و سپس حدود 15000 نفر بر اثر بیماری های ناشی از این فاجعه به مرور زمان جان خود را از دست دادند. بر اساس آمار شمار کل آسیب دیدگان این فاجعه، رقمی حدود 600 هزار نفر برآورد شده است. به گفته ی زیست شناسان محلی، با گذشت 30سال، هنوز زمین و شرایط آب و هوایی این منطقه مسموم بوده و شمار قربانی‌ها همچنان رو به افزایش است.پس از این حادثه صاحبان آمریکایی کارخانه در دادگاه ایالات متحده محاکمه و "وارن آندرسون" رئیس کارخانه به پرداخت 470میلیون دلار غرمت به قربانیان محکوم شد. آنچه در زیر به نمایش درآمده عکس‌هایی از وقوع حادثه در این منطقه و وضعیت فعلی آن است.

 

کاخ‌سفید تهران در آستانه تخریب

خانه تاریخی شبیه به کاخ سفید امریکا موسوم به «قصر سنگی» در تهران قرار است به زودی تخریب و سپس به برجی 9 طبقه و با کاربری تجاری، اداری و مسکونی تبدیل شود.خانه تاریخی «کاخ ثابت پاسال» معروف به «قصر سنگی» با وسعت 11 هزار و 543 متر مربع یعنی بیش از یک هکتار، در یکی از گران‌ترین نقاط شهر یعنی خیابان جردن (آفریقا) به عنوان بزرگترین خانه تاریخی تهران شناخته می شود.معماری «کاخ ثابت پاسال» که بی شباهت به کاخ سفید امریکا نیست از قصر «لو پتی تریانون» یکی از کاخ‌های جانبی ورسای در فرانسه کپی‌برداری شده است و اشیای به کار رفته در آن بسیار ارزشمند بوده که قبل از انقلاب به روایتی حدود «15 میلیون دلار» قیمت‌گذاری شده بود.گفته می شود دکوراسیون این خانه را همان دکوراتوری انجام داده بود که مسئول تدارکات چادرهای سلطنتی در تخت جمشید بود و پرده‌های این خانه را از بلژیک آورده و درهای آن متعلق به یک قصر فرانسوی بود. دستگیره‌ها را هم از روی یک مدل مربوط به صد سال پیش و به صورت اختصاصی برای خانه ثابت ساخته بودند.این کاخ پس از انقلاب این کاخ صاحبان متعددی به خود دید و عموما تردد در آن با کاربری «خاص اداری» صورت می‌گرفت. همسایگانی که منازلشان مشرف به این کاخ است، از بی توجهی و عدم رسیدگی ساکنان آن طی 2 سال اخیر و خشک شدن سریع درختان آن علی‌الخصوص درختان کاج می‌گویند. بخش عمده فضای سبز و درختان این خانه یک هکتاری در سال‌های اخیر خشک شده و از بین رفته است.این کاخ در آستانه تخریب قرار دارد و قرار است گودبرداری عظیمی در این خانه تاریخی برای ساخت یک مجتمع عظیم تجاری توسط یکی از سرمایه‌داران بزرگ تهران آغاز شود.کاربری این کاخ در طرح تفصیلی جدید شهر تهران به پهنه کلان (M) و پهنه (M11) یعنی مختلط تجاری، اداری و خدمات مسکونی تغییر یافته و قرار است برجی 9 طبقه و با تراکم ساختمانی 440 درصد و حداقل ضریب سکونت 50 درصد به جای آن ساخته شود. عکس های حسین ظهروند عکاس تسنیم از این کاخ را در زیر می بینید.

 

عربستان پیش از کشف نفت

کشف نفت شاید مهمترین واقعه تاریخ معاصر عربستان باشد چرا که پس از قرن‌ها زندگی سخت در فقر، ثروت هنگفتی به این سرزمین سرازیر شد که در مدت کمتر از یک قرن همه چیز را عوض کرد.در کشور عربستان که امروز به عنوان یکی از ثروتمندترین کشورها و بزرگترین تولید کننده نفت جهان به شمار می‌رود در کمتر از یک قرن پیش بادیه نشینی همچنان شکل غالب زندگی به شمار می رفت و بیابان های گرم و سوزان آن چیزی جز فقر عاید ساکنانش نمی‌کرد؛ با این وجود همین بیابان‌های سوزان گنجی در خود پنهان کرده بود که برای ثروتمند کردن این سرزمین ره صد ساله یکشبه طی شد.به روایت تاریخ سوم مارس 1938 کمپانی‌های آمریکایی "استاندارد اویل" کالیفرنیا و "تکزاس اویل" در منطقه "دمام" واقع در جنوب شرقی عربستان، پنج سال پس از آنکه امتیاز استخراج و اکتشاف نفت در عربستان را از آل سعود گرفتند توانستند اولین چاه نفت را کشف کنند. در این تاریخ کمتر از یک دهه از تاجگذاری ملک عبدالعزیز بن سعود در ریاض می‌گذشت و کشف این ثروت عظیم او و خاندانش را برای چندین دهه بر سراسر عربستان مسلط کرد. آن روزها مردمی که در عربستان زندگی می‌کردند اغلب بادیه نشین بودند و شهرنشینی به  مناطق حاصل خیز و گذرگاه‌های تجارتی محدود می‌شد. کشف این ثروت عظیم باعث شد ملک عبدالعزیز بسیاری از بادیه نشینان را وادار به یکجانشینی کند و بنیان بسیاری از شهرهای ثروتمند در آینده را بگذارد.اعراب بادیه نشین تا آن روز در چادرهای سیاهی که با پشم درست شده بود زندگی می‌کردند؛ هر خانواده در یک چادر و هر چند خانواده یک "حی" و بیشتر از آن یک قبیله را تشکیل می‌دادند که بنیان اصلی زندگی اعراب از دیرباز بوده است. آنها جنگجویانی ماهر و سوارکارانی چالاک بودند که برای محافظت از قبیله خود تا پای مرگ می ایستادند. بادیه نشینان معمولا با گله داری و در برخی نقاط مانند بادیة الشام با مختصری زراعت زندگی می‌کردند. درباره زندگی اعراب بادیه نشین در کتاب‌های تاریخی بسیار نوشته شده است اما به همان اندازه عکس و فیلم از زندگی آنها بویژه تا پیش از کشف نفت وجود ندارد؛ در این میان عکس های "جوزف مانتینز" عکاس امریکایی یکی از با ارزشترین منابع به شمار می رود.مانتینز عکاسی است که همزمان با آغاز عملیات اکتشاف نفت در سال 1933 همراه با کارکنان شرکت نفتی استاندارد اویل کالیفرنیا به این سرزمین آمد و یکی از با ارزشترین اسناد مصور تاریخ معاصر عربستان را فراهم کرد. عکس های او تصویری نادر از مردم شناسی، شهرنشینی، روستا نشینی، مناظر طبیعی و زندگی بادیه نشینان پیش از تغییر آن به دست دلارهای نفتی را در بردارد.او که همراه با تیم اکتشاف از صحراهای عربستان گذشته و با مردم بادیه نشین برخورد داشته و عکس هایی از مجموعه خود را به آنها اختصاص داده است.در مجموعه ای چند قسمتی در سرویس عکس و تاریخ فرارو نگاهی می اندازیم به عکس های "جوزف مانتینز" از عربستان در آستانه کشف نفت در این کشور. مجموعه اول عکس های او از بادیه نشینان را در بر می گیرد. گفتنی است این عکس ها که در موزه ملی هوافضای کالیفرنیا نگهداری می‌شود گاه از کمترین زیرنویس بی بهره اند و تعداد معدودی از آنها هستند که تنها به ذکر مکان و یا عبارت "بادیه نشین" در آن اشاره شده است.  

 

کنفرانس سران متفقین در تهران

در روز ششم آذر 1322 و درست زمانی که قوای متفقین ایران را به اشغال خود درآورده بودند کنفرانسی در تهران با شرکت فرانکلین روزولت رئیس جمهور آمریکا، وینستون چرچیل نخست وزیر انگلستان و مارشال استالین از اتحاد جماهیر شوروی آغاز شد که هدف آن برنامه ریزی برای بازکردن جبهه دوم در غرب اروپا و شکست آلمان بود. در جریان جنگ جهانی دوم کشورهای بزرگ متفق که در جنگ علیه دول محور در کنار یکدیگر قرار داشتند، سه کنفرانس مهم در تهران، یالتا و پتسدام در راستای طراحی نقشه‌های جنگی و استراتژی نظامی و نیز اوضاع جهان بعد از پایان جنگ برگزار کردند.کنفرانس تهران در ششم آذر 1322 به مدت سه روز برگزار و در آن پیرامون نقشه‌های جنگی متفقین تا شکست کامل آلمان تصمیم گیری شد. انتخاب تهران برای تشکیل اجلاس رهبران متفقین از مصوبات وزیران خارجه آمریکا، انگلیس و شوروی در مسکو بود.گفته می‌شود از آنجا که وضعیت جبهه‌ی شرقی بحرانی بود استالین از پرواز هوایی به تهران می‌ترسید و تمام تلاش خود را کرد تا کنفرانس را در شرق خاک شوروی برگزار کند اما روزولت و چرچیل موافق نبودند؛ فرانکلین روزولت وضعیت جسمانی نامساعد خود را بهانه کرد و چرچیل نیز از خطرناک بودن برگزاری کنفرانس در خاک شوروی سخن گفت.کنفرانس در ساعت 16:00 روز 28 نوامبر 1943 در محل سفارت شوروی در ایران برگزار شد. از نکات قابل توجه میزبانی ایران در این کنفرانس آن بود که سران امریکا و انگلیس حاضر نشدند به دیدار شاه ایران بروند و این محمدرضا پهلوی بود که به دیدار آنها رفت. دیدار استالین با شاه هم در کاخ مرمر نیز با تلاش و خواهش یکی از اطرافیان شاه به نام احمدعلی سپهر (مورخ‌الدوله) از مسئولان سفارت شوروی صورت گرفت.در شب 29 نوامبر سران سه کشور یک شام دوستانه با هم ترتیب دادند. در این ضیافت چرچیل یک شمشیر تشریفاتی سلطنتی به استالین داد و آن را به مردم استالینگراد و سربازان روسی که برای دفاع از شهر استالینگراد جنگیدند هدیه کرد؛ در روایت مورخان از آن شب نقل است که استالین با دو دست شمشیر را گرفت و آن را از غلاف بیرون کشید سپس بوسه ای به دسته ی آن زد و بعد شمشیر را به دست "مارشال کلیمنت وروشیلف" داد. او در ادامه در سخنانی از مجازات جنایتکاران جنگی پس از جنگ سخن گفت که در این لحظه روزولت به شوخی چرچیل را به جنایت جنگی علیه آلمان متهم کرد. سخن روزولت با واکنش نخست وزیر انگلیس روبر شد و چیزی نمانده بود کار بالا بگیرد که موضوع با وساطت استالین ختم شد.عکس های زیر که از معدود تصاویر باقی مانده از کنفرانس تهران است و ورود سران سه کشور، مذاکرات، میهمانی و عکس یادگاری آنها را شامل می‌شود.

 

عکاسی از ارواح

در دهه های نخستین اختراع دوربین عکاسی و پیدایش فن عکاسی ناآگاهی عمومی درباره این پدیده جدید یکی از جنجالی‌ترین روش های عکاسی در تاریخ این هنر را رقم زد.عکاسی از ارواح در دهه 1860 برای چندین سال ذهن مردم امریکا را به خود مشغول کرد. در آتلیه‌های عکاسی ارواح در حالی که ظاهرا فقط یک دوربین و عکاس حضور داشتند عکس هایی گرفته می شد که همه را به حیرت وا می‌داشت؛ حضور یک روح سرگردان کنار سوژه عکس.آن روزها اگرچه محققان و عکاسان بسیاری نسبت به این پدیده با دیده تردید نگاه می کردند و معتقد بودند این عکاس است که با خلق تصاویر مجعول بیننده را فریب می‌دهد اما دهه ها گذشت تا راز این عکس ها برملاشد.از «ویلیام موملر» به عنوان اولین عکاسی نام می برند که احتمالا به شکل تصادفی اولین عکس ارواح را ظاهر کرد. او که پیشتر به عنوان یک قلم‌زن و حکاک در جواهری کار می کرد در اوقات فراغت به آتلیه‌ای به نام واشنگتن می رفت تا عکاسی کند؛ جایی که او ادعا کرد اولین عکس از یک روح را گرفته است.به ادعای او روح دخترعمه‌اش که 12 سال قبل از دنیا رفته بود در لحظه ظهور یک عکس در آن ظاهر شده است. او حتی مدعی شد وقتی جلوی دوربین می نشیند دستش شروع به لرزیدن کرده است. ادعای موملر به سرعت او را به شهرت رساند و مشتریان آتلیه‌اش را چندین برابر کرد.ثروتی که این عکاس با ابتکار خود به دست آورد عکاسان دیگر را نیز به این فکر انداخت که سر از راز او درآورند و مشتریان خود را بیشتر کنند و رفته رفته عکاسی از ارواح به یک فرم عکاسی بدل شد.اما رازی که موملر و دیگر عکاسان کشف کردند چندان پیچیده نبود واقعیت آن است که در آن زمان که عکس ها بر روی صفحات شیشه ای ظاهر می شد عکاس ابتدا تصویر دلخواه خود را روی شیشه می انداخت و سپس همان شیشه را برای ظهور عکس مشتری به کار می‌برد.در میان عکاسان ارواح جز موملر یک عکاس دیگر نیز وجود داشت که در سال 1900 با عکاسی خلاقانه از ارواح به شهرت رسید. او "ویلیام هوپ" نام داشت که مدعی شد در آتلیه خود بیش از 2500 عکس از ارواح انداخته است. عکس های او که تعدادی از آنها را در زیر می بینید اوج پیشرفت این سبک عکاسی در ابتدای تاریخ این هنر بوده است.

چوب حراج به کلاه ناپلئون

نام نیکو گر بماند ز آدمی                                                                           به کز او ماند سرای زر نگار

کلاه معروف ناپلئون بناپارت و بیش از هزار شیء مرتبط با او برای تامین منابع مالی بازسازی کاخ خاندان سلطنتی موناکو در پاریس حراج می‌شود.به گزارش شبکه تلویزیونی بی بی سی، کارشنان در حالی به این اقدام لقب حراج قرن داده‌اند که علاقمندان به ناپلئون بناپارت کاملاً با آن موافقند. بیش از هزار شیء متعلق به ناپلئون بناپارت، رهبر افسانه‌ای فرانسه، به فردی تعلق خواهد گرفت که بیشترین قیمت را پیشنهاد دهد. از شمشیری الماس نشان و نامه‌های شخصی ناپلئون تا پیراهنی که در دوران تبعید بر تن داشت و عقابی برنزی که پیش تر بر بلندای پرچم جنگ آشیان داشت و هنوز نشان گلوله بر تن دارد."ژان پیر اوزنا" مدیر حراج اوزنا، درباره عرضه این مجموعه می‌گوید: مجموعه‌ای استثنایی است که ابتدای قرن بیستم به دست شاهزاده لویی دوم جمع آوری شد و از آن زمان در موزه کاخ سلطنتی موناکو نگه داشته می‌شد. گمان می‌کنم نخستین باری است اشیای موزه‌ای درست و حسابی در معرض حراج قرار می‌گیرد.در میان اشیا عرضه شده کلاه سیاه معروف ناپلئون که گفته می‌شود در «نبرد مارنگو» در سال 1800 بر سر ناپلئون بوده است شاخص‌ترین است و پیش بینی می‌شود نیم میلیون دلار به فروش برسد.ناپلئون در هفده سال حکومتش حدود یکصد و بیست کلاه به سر کرد و کلاهی که اکنون در معرض فروش قرار دارد یکی از نوزده کلاه باقی مانده از ژنرال صاحب نام فرانسوی است.الکساندر ژیکلو از دست اندرکاران حراج درباره کلاه ناپلئون می‌گوید: او در آن زمان پی‌برده بود سمبل‌ها از نام‌ها مهم‌تر هستند. درمیدان جنگ دشمنانش او را خفاش لقب داده بودند، چون با این کلاه سایه‌ای چون خفاش پیدا می‌کرد.خاندان سلطنتی موناکو بیش یک قرن از این مجموعه گرانبها محافظت کردند، اما برای تامین منابع مالی کاخ سلطنتی ناچار به فروش این مجموعه ارزشمند شده‌اند.پیش بینی می‌شود موزه‌ها و مجموعه داران شخصی اغلب اشیاء عرضه شده را خریداری کنند، اما مردم عادی نیز آخر هفته جاری فرصت دارند بخشی از تاریخ را باچشمان خود ببینند.

 

یادبود جنگ‌جهانی با 9هزار شقایق

مراسم گرامیداشت یکصدمین سالگرد پایان جنگ جهانی اول و بزرگداشت قربانیان آن روز سه شنبه، طی مراسمی در لندن پایتخت انگلیس برگزار شد.این مراسم با حضور مقامات انگلیس و تحت تدابیر شدید امنیتی در برج لندن که قلعه ای تاریخی در سمت شمال رود تیمز است، اجرا گردید.از نکات قابل توجه در این مراسم که با حضور کهنه سربازان ارتش انگلیس برگزار شد، مزین شدن اطراف این قلعه تاریخی در قالب یک طرح هنری، به 888 هزار و 246 شاخه شقایق سرامیکی به تعداد کشته شدگان انگلیسی و جامعه کشورهای مشترک المنافع در جنگ جهانی اول، است.دست اندرکاران این مراسم یادبود عنوان کرده اند که پس از مدتی، گل های شقایق سرامیکی به کار رفته در این طرح هنری موسوم به "زمین و دریا به رنگ خون" به بهای 25 پوند به فروش گذاشته خواهند شد.مراسم یادبود یکصدمین پایان سالگرد جنگ جهانی اول ( یازدهم نوامبر 1918 ) روز دوشنبه علاوه بر انگلیس، در بسیاری از کشورهای اروپایی ازجمله فرانسه برگزار شد.در طول این جنگ که چهار سال به طول کشید (1914 تا 1918) ، در کل حدود 65 میلیون نفر بسیج شدند که از این عده، هشت و نیم میلیون نفر کشته شدند؛ در حدود 37 میلیون نفر آسیب دیدند، 19 میلیون و 700 هزار نظامی زخمی شدند و 7 میلیون و هفتصد هزار نفر مفقود شدند.جنگ جهانی اول سراسر قاره اروپا، روسیه، منطقه خاورمیانه، بخش هایی از آفریقا، آمریکا و خاور دور را فراگرفت و بیش از 30 کشور از جمله ایران در آن درگیر شدند.