هولوکاست

واقعه هولوکاست، یا همه‌سوزی به کشتار دسته‌جمعی یازده میلیون نفر در اروپا به خاطر نژاد، مذهب یا ملیت آنها به دست نازی ها اطلاق می شود که عمدتا در اردوگاه های آلمان نازی بین سال های 1941 تا 1945 روی داده است.نزدیک به ده سال پس از آنکه آلمان نازی در سال ۱۹۳۳ کمپ‌هایی برای شکنجه و کشتن مخالفان سیاسی خود تشکیل داد، این کمپ‌ها به عنوان اردوگاه کاراجباری اسرای جنگ و یهودیان استفاده می‌شد.

گفته می شود آلمان نازی در سال ۱۹۴۲ دست به اجرای طرحی زد که به موجب آن 11 میلیون نفر که 6 میلیون از انها را یهودیان تشکیل می دادند به کام مرگ فرستاده شدند. در این طرح که "راه حل نهایی" نام داشت اردوگاه‌های ویژه کشتارجمعی با کوره های آدم سوزی، اتاق گاز ساخته شد. این اردوگاه ها همگی در لهستان و شامل اردوگاه‌های آشویتس، بلزک، خلمنو، یازنواک، مایدانک، مالی تروستنتس، سوبیبور، و تربلینکا بودند.

مورخان غربی گفته اند در کنار کشتار جمعی در تعدادی از این اردوگاه ها مانند آشوویتس، داخائو، بوخن‌والد، رافنسبروک، زاکسن‌هاوزن، و ناتسوایلرآزمایش های پرشکی نیز بر روی انسان ها انجام می گرفته است.

به تازگی برخی دیگر از مورخان معتقداند قربانیان هولوکاست در کشتار‌های وسیع کمپ‌ها به قتل نرسیدند بلکه اعدام‌ها در محل‌هایی صورت گرفتند که به آن «کشتارگاه» می گویند.

با این وجود "هولوکاست" موضوع چالش برانگیزی است که بسیاری آن را دروغ، افسانه و ساخته و پرداخته رژیم اسرائیل برای اشغال فلسطین و ممنوعیت انکار آن را دلیل دیگری بر "دروغ پردازی" می دانند.

آنان معتقداند روایت ها از هولوکاست در تعداد قربانیان، شیوه یا شیوه‌های کشتار متناقض است، چنانکه بسیاری از کسانی که در اردوگاه ها سوزانده شده اند، مبتلا به بیماری های واگیر دار بوده و پس از مرگ برای جلوگیری از شیوع بیماری سوزانده شده‌اند. مجموعه عکس های زیر که بعضا به دلیل رعایت شئونات دستکاری شده است به عنوان اسنادی از آنچه هولوکاست گفته می شود مورد استناد قرار می گیرند. گفتنی است تعدادی از این عکس ها ممکن است بیش از اندازه برای مخاطبان آزاردهنده باشد.

سرباز آلمانی طی یک اعدام دسته جمعی در "وینیتسا" اوکراین

 

سقوط نازی ها

نبرد جنگل «هارتگن» در بازه ی زمانی 19 سپتامبر تا 16 دسامبر 1944 در شرق مرز بلژیک و در داخل خاک اصلی آلمان آغازی بر سقوط آلمان نازی بود.این نبرد سنگین بین نیروهای آمریکایی و آلمانی در جبهه ای به وسعت 130 کیلومتر مربع درگرفته بود و از جمله معروف ترین نبردهای جبهه ی غربی اروپا شد چون طولانی ترین نبرد در خاک اصلی آلمان بود یعنی طولانی تر از نبرد برلین و دوم اینکه طولانی ترین نبرد در جنگ جهانی دوم بود که نیروهای آمریکایی به تنهایی در آن می جنگیدند.

پس از فتح بلژیک این اولین بار بود که متفقین از غرب وارد خاک آلمان می شدند و آلمانها برای اولین بار در طول جنگ جهانی دوم برای دفاع از خاک اصلی وطن خود می جنگیدند. امریکایی ها در این جنگ با تلفات سنگین موفق به پیش روی شدند. 

در اواسط آوریل 1945، نیروهای شوروی حمله عظیمی را به سمت برلین آغاز کردند. در 25 آوریل 1945، نیروهای شوروی به نیروهای آمریکایی ملحق شده و از سمت غرب در "ترگاو" واقع در ساحل رود "البه" در مرکز آلمان حمله خود را آغاز کردند.

از سوی دیگر در حالی که پیروزی متفقین قطعی می‌نمود، برای کمک به پیشرفت سریع‌تر نیروهای شوروی که از شرق به سوی آلمان درحال پیشروی بودند، بمب‌افکن‌های سنگین نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا و نیروی هوایی ایالات متحده بیش از ۳۹۰۰ تُن بمب بر روی شهر درسدن فرو ریختند. 

با نزدیک شدن نیروهای شوروی به پناهگاه فرماندهی آدولف هیتلر در مرکز برلین در ۳۰ آوریل ۱۹۴۵، او که تازه با "اوا براون" ازدواج کرده بود دست به خودکشی زد. در ۲ مه ۱۹۴۵، برلین به نیروهای شوروی تسلیم شد.نیروهای مسلح آلمان در ۷ مه ۱۹۴۵ در غرب و در ۹ مه در شرق، بدون هیچ قید و شرطی تسلیم شدند و روز ۸ ماه مه ۱۹۴۵، روز پیروزی در اروپا (V-E Day) اعلام شد. روایت مصور سقوط برلین را در زیر می بینید.

نمایی از ویرانه های کلن در غرب رود راین که توسط جنگنده های متفقین مورد حمله قرار گرفته است. آوریل 1945
 

سرنوشت موسولینی

سیاری از مورخین معتقدند تصمیمات غلط موسولینی در جنگ جهانی دوم یکی از دلایل مهم به تنگنا افتادن هیتلر و در نهایت شکست جبهه متحدین است.گرچه در سال های نخستین جنگ جهانی دوم ایتالیا توانست پیشرفت هایی در افریقا کسب کند اما روند شکست های این کشور در این قاره نبرد را به سود جبهه متفقین تمام کرد.ارتش ایتالیا گرچه صاحب زره‌پوش‌های بهتر و قدرتمندتری شده بود و نیروی هوایی کارآمدی داشت اما دارای فرماندهی مناسبی نبود طوری که گفته می شود از ارتش مسلح به تیر و کمان اتیوپی شکست خورد و مجبور به عقب‌نشینی شد.

با اعلان جنگ انگلستان به ایتالیا درگیری آغاز شد و موسولینی در حالی که بنغازی و دژ بزرگ طبرق را از دست داده بود از آلمان کمک خواست؛ هیتلر نیز مجبور شد فیلدمارشال اروین رومل یکی از بهترین افسران خود را به صحرای آفریقا اعزام دارد.

اما روند شکست های موسولینی از ژوئیه ١٩٤٣ به نقطه بحرانی رسید. در این تاریخ نیروهای متفقین ابتدا در جزیره سیسیل پیاده شدند و سپس در ماه سپتامبر وارد خاک اصلی ایتالیا شدند. پس از اینکه شورای عالی حزب فاشیست ایتالیا، موسولینی را عزل کرد، ارتش ایتالیا زمام امور را بدست گرفت.

در همین تاریخ سربازان آلمانی مستقر در ایتالیا کنترل نیمه شمالی شبه جزیره را به دست گرفته و همچنان به مقاومت ادامه دادند. موسولینی به دستور آدولف هیتلر ، رهبر آلمان نازی در یک عملیات حیرت آور توسط یک گروه کماندویی اس اس و چتربازان آلمانی از "لانه عقاب" فرار می کند و به آلمان منتقل می شود.

اما وی سرانجام در پایان جنگ جهانی دوم در حالی که به اتفاق معشوقه‌اش در حال فرار از ایتالیا بودند در مزرعه‌ای توسط پارتیزان‌های ایتالیایی دستگیر شده و در همان جا به همراه سایر همراهانشان که از مقامات حکومت فاشیستی بودند، پس از محاکمه صحرایی به اعدام محکوم می‌شود.

در ۲۸ آوریل ۱۹۴۵ هنگام تیرباران شخصی با چاقو به او حمله می کند و موسولینی نیمه جان از شکنجه به زمین می افتد؛ مردم به او حمله می کنند و با لگد به جنازه او ضربه می زنند و جمجمه اش را متلاشی می کنند.

جسد موسولینی و معشوقه‌اش در "پیازا لورتو" در میلان، برای نمایش عموم با قلابهای مخصوص آویزان کردن گوشت در قصابیها از سقف یک ایستگاه پمپ بنزین آویخته شد تا آنکه با دستور پاپ جنازه را را پایین آوردند؛ گفته می شود جسم او را پس از آن به آتش کشیدند و خاکسترش را نیز به دریا ریختند.

پرتره موسولینی در سال های پیش از جنگ جهانی دوم
 

ترور آبراهام لینکلن

در 14 آوریل 1868 آبراهام لینکلن رئیس جمهور امریکا هدف سوء قصد قرار گرفت و اولین رئیس جمهور ترور شده این کشور شد."جان ویلکز بوت"، هنرپیشه‌ مشهور امریکایی و از مخالفان سرسخت سیاست مبارزه با برده داری و تبعیض نژادی لینکلن که باعث جنگ های موسوم به انفصال در امریکا شده بود، نقشهٔ ترور رئیس جمهور را در یک سالن نمایش تئاتر کشید. 

در این روز جان بوت که چندی پیش در اجرای نقشه ربودن لینکلن ناکام مانده بود از حضور رئیس جمهور امریکا در سالن تئاتر فوردبا خبر شد و تصمیم به اجرا کردن نقشه خود گرفت.لینکلن بدون محافظ اصلی اش برای تماشای تئاتر" پسر عموی آمریکائیمان" وارد سالن شد و در جای خود در اتاقکی در بالکن نشست.بوت در یک لحظه توانست از غفلت تنها محافظ لینکلن در بیرون در استفاده کرده وارد اتاق شود و در پشت اتاقک خود را مخفی کند. او منتظر خنده دارترین صحنه تاتر ماند تا صدای خنده مانع شنیده شدن صدای شلیک گلوله شود.

بالاخره لحظه ای که منتظرش بود فرا رسید و بوت گلوله ای به سمت سر ریس جمهور شلیک کرد این گلوله از کنار گوش چپ لینکلن وارد شد و در پشت کره چشم راستش قرار گرفت؛ او در این لحظه فریاد زد: جنوب انتقامش را گرفت.

بوت به سرعت از مهلکه گریخت و 12 روز متواری بود تا اینکه بالاخره در طویله‌ای در ویرجینیا مورد اصابت گلوله قرار گرفت و کشته شد.

پس از اصابت گلوله رئیس جمهور را از داخل تئاتر به خیابان آوردند؛ او به مدت ۹ ساعت در خیابان در حالت کما بود. متخصصان بسیاری بر بالین او آمدند و تشخیص دادند گلوله در ۶ اینچی داخل مغز جای گرفته است و امیدی به زنده ماندن او نیست. عاقبت در ساعت ۷:۲۲ بعد از ظهر رسماً مرگ رئیس جمهور اعلام شد.

فردای آن روز طی مراسمی جنازه آبراهام لینکلن با قطار به ایالت ایلینویز برده شد و در قبرستان "اوک ریج" دفن شد.

هشت تن از همدستان او در ماجرای ترور لینکلن محاکمه و مجرم شناخته شدند و اندکی بعد چهار تن از آنان به دار آویخته شدند.گرچه بعدها لحظه ترور لینکلن بارها نقاشی و تصویر سازی شد در آن زمان هیچ عکاسی در محل حضور نداشت و لحظه ترور و پس از آن را ثبت نشد. اما از عاملان این سوء قصد و اعدام 4تن از آنان و نیز مراسم تشییع جنازه لینکلن چند عکس وجود دارد که که از اسناد مصور تاریخ سیاسی امریکا به شمار می آید.

پرتره آبراهام لینکلن رئیس جمهور امریکا
 

سقوط ژاپن در جنگ جهانی دوم

با مرگ هیتلر و تسلیم آلمان در اوریل 1945 تنها ژاپن در برابر متفقین مقاومت می کرد؛ مقاومتی که با بمباران اتمی هیروشیما و ناکاراکی پایان یافت.در ۱۵ ژوئن ۱۹۴۴ و یک هفته پس از آنکه عملیات عظیم آبى خاکى در اروپاى غربى با موفقیت به پایان مى رسد متفقین با گشودن همزمان ۳ جبهه بزرگ علیه ژاپن ضربات سنگینی به آن وارد کردند. 

اندکی بعد ارتش آمریکا در سواحل فیلیپین پیاده شده و با زحمت فراوان شهر به شهر در فیلیپین پیش رفت و در مانیل پایتخت این کشور درگیر جنگ هاى خیابانى شد؛ نبرد فیلیپین تا فوریه به طول انجامید و ۵۰ هزار آمریکایى کشته شدند.

در ماه اوت آمریکا براى تسخیر اوکیناوا، ۷۶۰۰ کشته و ۳۲ هزار زخمى داد و سرفرماندهى قواى آمریکا در یک برآورد اولیه به رئیس جمهور امریکا اطلاع داد فتح ژاپن به ۲ میلیون سرباز و ماهها وقت احتیاج خواهد داشت. این درحالى بود که جنگ در اروپا در ماه مى (۳ماه قبل) تمام شده بود.سرانجام ترومن رئیس جمهور آمریکا دستور داد طی دو عملیات هیروشیما و ناکازاکی بمباران اتمی شوند.در این دو عملیات، دو بمب اتمی به فاصله ۳ روز بر روی شهرهای هیروشیما و ناکازاکی انداخته شد که باعث کشتار گسترده شهروندان این دو شهر گردید. حدود ۲۲۰٬۰۰۰ نفر در اثر این دو بمباران اتمی جان باختند که بیشتر آنان را شهروندان غیرنظامی تشکیل می‌دادند. بیش از نیمی از قربانیان بلافاصله هنگام بمباران کشته شدند و بقیه تا پایان سال ۱۹۴۵ بر اثر تشعشعات رادیواکتیو جان خود را از دست دادند.

سرانجام در ۱۵ اگوست سال ۱۹۴۵ ژاپن در برابر ایالات متحده و نیروهای متفقین اعلام تسلیم کرد و نمایندگان ژاپن بر عرشه ناو جنگی یواس‌اس میسوری سند تسلیم ژاپن را امضا کردند.

دوشنبه ششم اوت 1945 میلادی یک هواپیمای بمب افکن بی 29 ملقب به "انولاگی" که از جزیره "تینیان" برخاسته بود به همراه دو هواپیمای دیگر در ساعت هشت و پانزده دقیقه صبح به وقت ژاپن چهار بمب تنی معروف به "پسر کوچک" ، در بردارنده 60 کیلوگرم اورانیوم 235 را از ارتفاع 9480 متری روی هیروشیما و در بالای مکانی که امروز در آن "گنبد بمب اتمی" قرار دارد رها کرد تا 43 ثانیه بعد در ارتفاع 548 متری منفجر شود.
 

جنگ جهانی اول

صدسال پیش در چنین روزهایی زمینه های وقوع جنگ جهانی اول به وقوع پیوست تا در نبردی ویرانگر 9میلیون نفر به کام مرگ فرستاده شوند. اتریش و مجارستان در 28 ژوئیه 1914به صربستان اعلان جنگ کردند و بزرگترین نبرد عالم تا آن زمان آغاز شد. این جنگ باعث به راه افتادن جنگی عالمگیر شد که چهارسال ادامه یافت و در 11 نوامبر 1918 به موجب متارکه نامه منعقده شده بین آلمان و متفقین، خاتمه یافت. 

 در جریان جنگ، عثمانی و بلغارستان به امپراتوری‌های مرکزی (آلمان، اتریش و مجارستان) کمک رساندند. متفقین (بلژیک، انگلیس، فرانسه، مونته نگرو، روسیه و صربستان) نیز مورد حمایت ژاپن، ایتالیا، پرتغال، رومانی، ایالت متحد آمریکا، یونان و برزیل قرار گرفتند. و به عبارت دیگر، اعضای اتفاق سه گانه (انگلیس، فرانسه و روسیه) و اتحاد سه گانه (آلمان، اتریش و ایتالیا) به یکدیگر اعلان جنگ کردند.

در طول این مدت، در حدود 65 میلیون نفر بسیج شدند. از این عده، در حدود 9 میلیون نفر کشته شدند؛ در حدود 22 میلیون نفر (به نسبت یک سوم) معلول و از کار افتاده، 7 میلیون نفر برای همیشه ناقص و معلول شدند و حدود 5 میلیون نفر نیز مفقود شدند.

در این نبرد برای نخستین بار از سلاح‌های شیمیایی بهره گرفته شد، برای نخستین بار، مناطق غیر نظامی بخ طور وسیع بمباران هوایی شدند و نیز برای نخستین بار در این سده کشتار غیرنظامیان در ابعادی گسترده داد. این جنگ به خاطر شیوهٔ جنگی خاکریزی به ویژه در جبهه غرب نیز شناخته شده است.

به مناسبت صدمین سالگرد شروع جنگ جهانی اول مرکز بایگانی اسناد جنگ های مدرن در لندن تعدادی از عکس های دیده نشده از جنگ جهانی اول را منتشر کرده است که از روزهای گذشته در رسانه های مختلف خارجی بازتاب داشته است. 40 عکس از این مجموعه را در در دو گزارش تصویری می بینید.

محل نگهداری کبوترهای آلمان ها در جبهه غرب. 1916

 

روایت آنتوان‌خان از ایران‌قاجار؛تخت‌جمشید

گرچه در تاریخ عکاسی ایران لوئیجی پشه را اولین عکاسی می دانند که برای عکاسی به تخت جمشید آمد اما شاه ایران پس از آن تاریخ بارها به عکاسان دربار ماموریت داد تا از بناهای باستانی فارس به ویژه تخت جمشید عکاسی کنند که آنتوان خان از مهترین آنها بود. 

لوئیجی پشه افسر ایتالیایی را اولین عکاسی می دانند که در سال 1274 هجری قمری پا به سرزمین باستانی فارس گذاشت تا از تخت جمشید و پاسارگاد عکس بگیرد. او این عکس های بدیع را را در قالب یک آلبوم به ناصرالدین شاه جوان داد و باعث شد تا شاه علاقمند به عکاسی به خرج خود عکاسان متعددی را برای تهیه گزارش تصویری از بناهای تاریخی و باستانی ایران روانه فارس کند.آقا رضا عکاسباشی، آقایوسف، سلطان اویس میرزا، ابولقاسم محمد تقی نوری و البته آنتوان سوریوگین تعدادی از عکاسانی بودند که از سوی دربار برای عکاسی از بناهای باستانی به تخت جمشید فرستاده شدند. عکس ها این عکاسان همگی پیش از شروع حفاری در تخت جمشید گرفته شده است و تصاویری متفاوت از آنچه امروز علاقمندان تاریخ باستان را به فارس می کشاند به ما نشان می دهد. 

گفته می شود پس از آنکه در سال 1301 شمسی رضاشاه در سفر خود به بوشهر برای اولین بار از تخت‌جمشید بازدید کرد از شرایط حفاظتی آن متعجب شد و چندی بعد ارنست هرتسفلد باستان‌شناس شهیر آلمانی را به منظور تحقیقی و شناسائی محوطه باستانی تخت جمشید مامور کرد با این حال 9 سال زمان برد تا کلنگ حفاری در این منطقه زده شود.

در سال 1309 و پس از آنکه، قانون عتیقات به تصویب مجلس رسید هیأت وزیران اجازه کاوش در تخت جمشید را به مؤسسه دانشگاه شیکاگو داد و بدین ترتیب هرتسفلد در سال 1310 کاوش در تخت جمشید را آغاز کرد.

بر این اساس و از آنجا که آنتوان سوریوگین تا سال 1309 عکاسی می کرده است همگی عکس ها او از تخت جمشید و پاسارگاد متعلق به پیش از شروع حفاری و از این جهت برای باستانشناسان و علاقمندان به تاریخ باستان جالب توجه است.

 

هنر عکاس آمریکایی در 1914 موسوم به"شهر گربه ها"

"هری ویتیر فریز" عکاس امریکایی در سال 1914 مجموعه‌ای مصور از زندگی انسانی با مدل هایی از گربه و گاه سگ‌های کوچک عکاسی کرد.

"هری ویتیر فریز" طراح کارت پستال و کتاب‌های کودکان در این سال‌ها در پروژه ای شخصی با عکاسی از گربه ها در حالی که لباس آدم ها را به آنها پوشانده و در موقعیت های انسانی قرار داده بود مجموعه جذابی تهیه کرد. گفته می شود مادر هری لباس های تن حیوانات را می دوخت و آنطور که از عکس ها بر می آید در این کار سلیقه به خرج می داد اما آنچه جای سوال دارد فیگور حیوانات است که معلوم نیست عکاس چطور آنان را در وضعیت دلخواه خود قرار می داده است. هری که در سال 1879 در پلیسیلوانیا متولد شده بود در سال 1953 و در حالی که مبتلا به سرطان شده بود خودکشی کرد. تعدادی از عکس های مجموعه او را که در کتابخانه کنگره امریکا نگهداری می شود را در زیر می بینید.




 

قسمتی از مصاحبه مجله آدینــه با احمد شاملو

تا جایی که من می‌دانم شما حدود ۶۲ سالتان است. ممکن است بپرسم چند سال از عمرتان را در خارج کشور به سر برده‌اید؟

سوأل دیگرم این است: در چند ساله‌ی اخیر جمعی از شاعران و نویسندگان ما به خارج کشور کوچیده‌اند.
شما چه احساسی داشته‌اید که مانده‌اید؟

شاملو : در مجموع شاید سه سالی را در خارج کشور بوده‌ام، امــا آن سالهــــا را جزو عمـــرم به حســـاب نمی‌آورم. می‌دانیــــــد چرا؟ 

دموکراســی در آمریـکا از نظر احمد شاملو

احمد شاملو:

در اسفند ماه ۵۶ که ما در امریکا بودیم یک روز آقایی به نام چافتس از روزنامه نیویورک پست طى نامه یی از من خواست براى روزنامه اش با هم گفتگویی بکنیم و ضمناً نوشت چون میخواهد در باب من مطلب مفصلترى هم براى یک «نشریه ملى دیگر» تهیه کند آقاى بروس خبرنگار ویلج وویس را هم با خودش میآورد. آقاى چافتس که علاقه مند بود به برگه هاى آماده شده کتاب کوچه نگاهى بکند به اتاق کار من رفت اما آقاى بروس از همان دمِ در بنا کرد از نشریه شان تعریف کردن که ما آزادترین و مستقل ترین نشریه امریکائیم.
گفتم آقاجان، در امریکا نشریه یی که بتواند چنین ادعایی بکند اصلاً وجود خارجى ندارد. گفت اگر نتوانید حرفتان را ثابت کنید من آن را توهین به شخص خودم تلقى خواهم کرد. گفتم پس بنشین دلایل مرا بشنو: