کودتای 28 مرداد

61 سال پیش در چنین روزی سازمان مخفی اطلاعات انگلیس و آژانس اطلاعات مرکزی امریکا با کمک عوامل داخلی طرفدار محمدرضا پهلوی کودتایی علیه نخست وزیر وقت ایران برنامه ریزی و اجرا کردند که برای چند دهه جنبش عدالت و استقلال خواهی در ایران را به تعویق انداخت.در 28 مرداد سال 1332 کیم روزولت مامور مخفی اداره اطلاعات امریکا سیا نقشه کودتایی که با همکاری اداره اطلاعات مخفی انگلیس و جمعی از افسران مخالف دولت و عوامل محمدرضا پهلوی طرح ریزی کرده بود را به اجرا در آورد و دولت مصدق که برای ملی کردن صنعت نفت حاضر به سازش با انگلیس نشده بود را از قدرت ساقط کرد.

در این تاریخ مصدق که به دنبال تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت، بیش از دو سال پیش به نخست وزیری رسیده بود در مذاکرات پی در پی با دولت بریتانیا حاضر به سازش نشد و حتی شکایت انگلیس به دیوان لاهه و شورای امنیت سازمان ملل متحد را نیز بی نتیجه گذاشت؛ پس از آن دولت انگلیس چاره را در برکناری نخست وزیر از سمت خود دید.

گرچه مصدق تا مدتی توانست در مقابل فشارهای عوامل داخلی و خارجی مقاومت کند اما انجام رفراندوم برای انحلال مجلس و تلاش برای تضعیف شاه باعث شد مخالفان داخلی و خارجی او برای برداشتنش متحد شوند.در 25 مرداد و سه روز قبل از کودتا شاه در فرمانی که ارتشبد زاهدی را به عنوان نخست وزیر معرفی می کرد اولین گام عملی برای عزل مصدق و کودتا را برداشت. مصدق پس از دیدن دستخط شاه آن را نپذیرفت؛ شاه در این زمان از کشور فرار کرد و منتظر به نتیجه رسیدن کودتا شد.  سه روز پس از گام اول مرحله دوم عملیات آغاز شد و کیم روزولت فرمانده عملیات در صبح این روز با دادن پول به ارتشیان، ولگردان و اوباش تهران آنها را علیه دولت به خیابان ها کشاند.مرحله نهایی عملیات با انتقال ارتشیان وفادار به شاه توسط تانک ها و ماشین های مستشاران امریکایی به درب خانه مصدق و تصرف آن انجام شد؛ مصدق ساعاتی بعد بدون مقاومت تسلیم شد و ارتشبد زاهدی قدرت را در دست گرفت. گزارش زیر که یکی از مهمترین وقایع تاریخ معاصر ایران را به تصویر می کشد در برگیرنده تصاویری از به قدرت رسیدن مصدق تا تنش‌های داخلی منجر به کودتای 28 مرداد است.

تظاهرات کارگران شرکت نفت ایران و انگلیس در اعتراض به پایین بودن دستمزد علیه دولت بریتانیا. تاریخ نامعلوم
 

مصدق در بیمارستان نیویورک

دکتر مصدق در سال 1330 و در جریان سفر به نیویورک مدتی را در بیمارستان این شهر بستری بود.

دکتر محمد مصدق، نخست وزیر ایران در روز ۸ مهر ۱۳۳۰ برای شرکت در جلسه شورای امنیت سازمان ملل به نیویورک رفت و در همین زمان به سفارت ایران در واشنگتن دستور داده بود با اطلاع وزارت امور خارجه دو اتاق در بیمارستانی در نیویورک برای او بگیرند و به محض ورود از فرودگاه به آنجا رفت.

مصدق در اولین روزهای ورود به امریکا مذاکرات و دیدارهای خود را در بیمارستان انجام داده و همزمان برای درمان تحت نظر پزشکان امریکایی قرار داشت. گفته می شود مصدق پس از اطلاع از هزینه های بالای بیمارستان فورا می خواهد به بهانه حضور در جلسه شورای امنیت بیمارستان را ترک کند. 

در همین حال"لیزا لارسن" عکاس زن نشریه نیویورک تایمز و لایف در این زمان با حضور در بیمارستان تعدادی عکس از نخست وزیر ایران می گیرد که برخی از آنها در جراید امریکا منتشر و تعدادی دیگر جزو مجموعه شخصی او باقی می ماند. این عکس ها در سال 2006 به موزه بین المللی عکاسی اهدا شد. گرچه با نگاهی به عکس ها به نظر می رسد مربوط به بستری شدن نخست وزیر در دو مقطع متفاوت و شاید در دو اتاق متفاوت بیمارستان است اما تاریخ عکس ها یکی است و همه مربوط به نیویورک عنوان شده است.

منبع:

www.fararu.com